Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej w Nowym Rybiu

Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej w Nowym Rybiu
	A-42/M z dnia 20 czerwca 2006
	kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miejscowość	Nowe Rybie
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolickie
parafia	Parafia Znalezienia Krzyża Świętego w Nowym Rybiu
Wezwanie	Znalezienie Świętego Krzyża; Trójca Święta
Wspomnienie liturgiczne	niedziela po 14 września
Historia
Data rozpoczęcia budowy	II połowa XIV wieku
Data poświęcenia	1867
Aktualne przeznaczenie	kościół parafialny
Data zniszczenia; • przez	1795; pożar
Data odbudowy	przełom XVIII i XIX wieku
Fundator	Jordan Spytek (XIV wiek); Gabriel Grzembski (XVIII wiek)
Dane świątyni
Styl	gotyk
Świątynia; • materiał bud.	; • kamień
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Ołtarz; • liczba ołtarzy; • wezwania ołtarzy bocznych	; 4; Najświętsze Serce Pana Jezusa,; św. Józef; Matka Boża Różańcowa
Liczba naw	1
	Położenie na mapie gminy wiejskiej Limanowa Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej w Nowym Rybiu
	Położenie na mapie Polski Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej w Nowym Rybiu
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej w Nowym Rybiu
	Położenie na mapie powiatu limanowskiego Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej w Nowym Rybiu
	49°46′38,97″N 20°19′43,78″E/49,777492 20,328828
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej w Nowym Rybiu – zabytkowa gotycka świątynia murowana w miejscowości Nowe Rybie, będąca kościołem parafialnym miejscowej parafii.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Nie wiadomo, kiedy powstał pierwszy kościół w Nowym Rybiu. Wiadomo jednak, że spłonął w 1795. Odbudowano go ze środków przekazanych przez ówczesnego właściciela wsi – Gabriela Grzembskiego. Konsekracji nowej świątyni dokonał biskup Alojzy Pukalski w 1867^[2]^[3].

W latach 1993-1997 przeprowadzono gruntowny remont kościoła i jego otoczenia. W jego wyniku zostały odsłonięte stare mury, które wkomponowano w istniejące ściany i pozostawiono odkryte^[4].

W 2005 poddano konserwacji ołtarze, ambonę i chrzcielnicę. Wykonano również nową wieżyczkę na sygnaturkę^[4]. Po zakończeniu prac, kościół został wpisany na listę zabytków województwa małopolskiego. W rejestrze znalazły się również: dzwonnica, cmentarz parafialny i ogrodzenie kościoła wraz z kaplicami^[1].

Na poddaszu kościoła znajduje się stanowisko rzadkiego gatunku nietoperzy, objęte ochroną^[4].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Kościół w Nowym Rybiu wzniesiony został w stylu gotyckim. Jest to świątynia jednonawowa z węższym prezbiterium, murowana i otynkowana, kryta pierwotnie gontem a obecnie blachą. Do prezbiterium przylega niewielka zakrystia, a od frontu obszerna kruchta z wejściem na chór. Nad nawą wzniesiono smukłą wieżyczkę na sygnaturkę z latarnią.

Na zewnątrz kościół opinają skośne szkarpy. Na dwóch z nich znajdują się pamiątkowe tablice – jedna z 1517 z herbem Szreniawa, a druga z 1821^[2]^[5].

Wnętrze[edytuj | edytuj kod]

Wnętrze kościoła przykrywają XIX-wieczne stropy płaskie, zdobione skromnymi stiukami^[2]. Oświetla je światło padające przez wąskie, ostrołukowe okna. Do nawy, prezbiterium i zakrystii wiodą trzy kamienne gotyckie portale ostrołukowe^[5].

Ołtarz główny: rokokowy, pochodzi z końca XVIII wieku. Umieszczono w nim barokową rzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego.
Ołtarze boczne: pochodzą z tego samego okresu, co ołtarz główny i wykonane są w podobnym stylu.

ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa – znajdują się w nim dwa obrazy: Serce Jezusa z XVII w. oraz Adoracja Najświętszego Dzieciątka z XVIII w^[2]. W zwieńczeniu umieszczono figurę św. Weroniki^[5].
ołtarz św. Józefa – z wizerunkami św. Józefa i św. Antoniego^[2].
ołtarz Matki Bożej Różańcowej – w nadstawie znajduje się obraz Matka Boża z Dzieciątkiem, a na jego zasuwie Matka Boża Różańcowa. Oba namalowano w XIX wieku. W zwieńczeniu umieszczono wizerunek św. Rocha. Po bokach stoją barokowe rzeźby św. Franciszka i św. Jana Ewangelisty^[2].

Pozostałe wyposażenie

drewniana chrzcielnica z XVI w^[2].
rokokowa ambona z XVIII w^[2].
stacje drogi krzyżowej z XIX w^[2].

Otoczenie[edytuj | edytuj kod]

zabytkowy kamienny mur z kapliczkami z początku XX w^[4].
zabytkowa murowana dzwonnica z trzema dzwonami^[4].
zabytkowy cmentarz parafialny^[4].

Nawa główna
Portal do zakrystii
Chór
Ambona
Mur z kapliczką
Tablica PTPP PRO NATURA

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 ., s. 94
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Historia Kościoła Parafialnego. Parafia w Nowym Rybiu, 2007. [dostęp 2011-03-28]. (pol.).
↑ P. Skoczek, "Parafie...", s. 146
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f P. Skoczek, "Parafie...", s. 150
↑ ^a ^b ^c P. Skoczek, "Parafie...", s. 147

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 146-150. ISBN 978-83-88383-43-4.

[z-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 ., s. 94

[p-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Historia Kościoła Parafialnego. Parafia w Nowym Rybiu, 2007. [dostęp 2011-03-28]. (pol.).

[3] P. Skoczek, "Parafie...", s. 146

[ps2-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f P. Skoczek, "Parafie...", s. 150

[ps1-5] P. Skoczek, "Parafie...", s. 147

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]